Συντάκτης: apmagnet
Τα «Συντάγματα Κοέν» – η ελληνοεβραϊκή συμμετοχή στον Β’ΠΠ
Πριν κάποιο καιρό είχα ασχοληθεί με ορισμένες δηλώσεις του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ανθιμου ο οποίος είχε αμφισβητήσει όχι μόνο το δικαίωμα των ελλήνων εβραίων να απολαμβάνουν τις, (συνταγματικές τους), ελευθερίες αλλά και τις θυσίες τους για την πατρίδα ενώ τους προσκαλούσε να φύγουν από την Ελλάδα. Τότε είχα συνοπτικά παρουσιάσει την εβραϊκή συμμετοχή ,τουλάχιστον στο Β’ΠΠ – σήμερα ας την δούμε πιο αναλυτικά.
Η συμμετοχή του Ελληνικού Εβραϊσμού στον πόλεμο του 1940 υπήρξε απλά καθολική. Τόσο το κλίμα της εποχής που είχε ευνοούσε τον έντονο πατριωτισμό, όσο και το ίδιο το καθεστώς του Ι.Μεταξά το οποίο είχε αποδειχθεί πολύ περισσότερο φιλοεβραϊκό, (παρά τον φασιστικό του χαρακτήρα), σε σχέση με τον έντονο αντισημιτισμό που είχε κυριαρχήσει επί Ε.Βενιζέλου, οδήγησαν σε έναν εβραϊκό πληθυσμό ο οποίος ήταν πολύ περισσότερο από απλά πρόθυμος να αποδείξει την πίστη του στην πατρίδα.
Ηδη η αρχή του πολέμου στην 28η Οκτωβρίου του 1940 βρήκε εβραίους στην πρώτη…
Δείτε την αρχική δημοσίευση 1.294 επιπλέον λέξεις
Η μαρτυρία του Semaya Levy για τη ζωή του στη Θεσσαλονίκη: Από τη Μεγάλη Πυρκαγιά, το Κάμπελ και το Ολοκαύτωμα της πόλης
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ
Τίτλος: Names without tombs
Συγγραφέας: Semaya Levy
Έκδοση: Fallen Bros. Press (2016)
ISBN: 978-0-9976728-2-4
Τιμή: Περίπου €12
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ
Συνεχίζοντας τις παρουσιάσεις ξενόγλωσσων βιβλίων που έχουν να κάνουν με τη Θεσσαλονίκη, θα δούμε σήμερα ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε στην Αμερική το 2016, γραμμένο από έναν Εβραίο Θεσσαλονικέα, ο οποίος μετακόμισε εκεί το 1956. Ο Semaya Levy, συγγραφέας του βιβλίου θέλησε να καταγράψει τις προσωπικές του εμπειρίες από τη Θεσσαλονίκη έτσι όπως αυτός τις έζησε, αλλά ταυτόχρονα θέλησε να παραθέσει και διάφορα στοιχεία της ζωής των Εβραίων της πόλης μας από τα χρόνια της Μεγάλης Πυρκαγιάς μέχρι και το Ολοκαύτωμα, που είχε ως αποτέλεσμα τον σχεδόν ολοκληρωτικό αφανισμό της Εβραϊκής Κοινότητας.
Η έκδοση είναι απλή και λιτή. Μου άρεσε το εξώφυλλο. Ευνόητο είναι ότι η φθορά πάνω αριστερά που φαίνεται στη φωτογραφία δεν είναι κομμάτι αυτού του εξώφυλλου, αλλά αποτέλεσμα ατυχήματος δικού μου. Υπάρχουν αρκετές φωτογραφίες στο κείμενο…
Δείτε την αρχική δημοσίευση 1.777 επιπλέον λέξεις
Τι απέγιναν οι δήμιοι των Ελλήνων Εβραίων;
Deutsche Welle
Κοινωνία & Πολιτισμός
25η Μαρτίου 1944. Οι Εβραίοι των Ιωαννίνων ξεκινούν το ταξίδι τους για το Άουσβιτς. Ανάλογη τύχη είχαν και 46.000 Εβραίοι της Θεσσαλονίκης. Ποια τύχη είχαν όμως οι γερμανοί διοικητές, που ήταν υπεύθυνοι για την εξόντωση;
Τα ξημερώματα της 25ης Μαρτίου 1944 γερμανοί στρατιώτες και έλληνες χωροφύλακες έβγαλαν με τη βία από τα σπίτια τους τους Εβραίους κατοίκους των Ιωαννίνων και τους ανάγκασαν να συγκεντρωθούν στην πλατεία Μαβίλη και στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο της πόλης. Μέσα σε λίγες ώρες οι έξι εβραϊκές συνοικίες των Ιωαννίνων είχαν εκκενωθεί. Την ίδια μέρα 1.725 γυναίκες, άνδρες και παιδιά μεταφέρθηκαν με φορτηγά στη Λάρισα και από εκεί ακολούθησαν τον δρόμο για το Άουσβιτς.
Στη Θεσσαλονίκη, ήδη τον Ιούλιο του 1942, οι άνδρες Εβραίοι αναγκάστηκαν να συγκεντρωθούν κάτω από τον καυτό ήλιο στην πλατεία Ελευθερίας για να καταγραφούν από τις γεμανικές αρχές. Λίγες ημέρες μετά 7.000 από τους Εβραίους της πόλης στάλθηκαν σε καταναγκαστικά έργα. Ακολούθησε ο εγκλεισμός του εβραϊκού πληθυσμού σε γκέτο και η εκτόπισή του στα ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου από τον Μάρτιο μέχρι τον Αύγουστο του 1943. Μέσα σε λίγες εβδομάδες είχε εξοντωθεί η συντριπτική πλειοψηφία των σεφαραδιτών Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Ο μηχανισμός που έστησαν οι ναζί για τη σύλληψη και την εξόντωση των Εβραίων στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την Ευρώπη ήταν περίπλοκος. Στην εφαρμογή της λεγόμενης «Τελικής Λύσης του εβραϊκού ζητήματος» συνέβαλαν ποικίλοι παράγοντες. Συμμέτοχοι ήταν πολλοί: από τους υψηλά ιστάμενους στη γερμανική διοίκηση μέχρι τους απλούς στρατιώτες, και από τους τοπικούς συνεργάτες των ναζί μέχρι τους ανώνυμους πολίτες, που λόγω της παθητικής τους στάσης διευκόλυναν το έργο των κατακτητών.
Σε πολλές περιπτώσεις έλληνες πολίτες κατέδωσαν Εβραίους ή τους εκβίασαν, εξαναγκάζοντάς τους να εξαγοράσουν την προστασία που τους παρείχαν, ενώ άλλοι δεν δίστασαν να οικειοποιηθούν τις περιουσίες τους. Ελάχιστοι από αυτούς τιμωρήθηκαν μετά την Απελευθέρωση. Στο μεταπολεμικό κράτος προείχε η τιμωρία των κομμουνιστών και όχι των δοσιλόγων. Οι τελευταίοι, άλλωστε, είχαν συμβάλει στη νίκη κατά του κομμουνισμού στον Εμφύλιο και είχαν περάσει έτσι από το στρατόπεδο των νικημένων σε εκείνο των νικητών.
Μία πολιτική δίκη
Το 96% του εβραϊκού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης εξοντώθηκε στα γερμανικά στρατόπεδα θανάτου
Τι συνέβη όμως με εκείνους που βρίσκονταν στην κορυφή της γερμανικής διοίκησης στην Ελλάδα την εποχή της εξόντωσης των Ελλήνων Εβραίων; Η περίπτωση του Μαξ Μέρτεν (βλ. μεγάλη φωτ. παραπάνω), που από τα τέλη Ιουλίου του 1942 έως τον Μάρτιο του 1944 υπηρετούσε ως σύμβουλος της γερμανικής διοίκησης στη Θεσσαλονίκη, υπήρξε η πιο γνωστή στην Ελλάδα και η πιο σκανδαλώδης. Η υπογραφή του Μέρτεν βρισκόταν στις διαταγές για την αποστολή των Εβραίων σε καταναγκαστικά έργα, για τη δήμευση των εβραϊκών περιουσιών καθώς και στο διάταγμα για τον εκτοπισμό του εβραϊκού πληθυσμού της πόλης.
Ο Μαξ Μέρτεν συνελήφθη στην Αθήνα το 1957 και δύο χρόνια αργότερα καταδικάστηκε από την ελληνική δικαιοσύνη σε 25 χρόνια κάθειρξη για τη συμμετοχή του στην εξόντωση του εβραϊκού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης. Αμέσως μετά τη σύλληψή του η γερμανική κυβέρνηση είχε αρχίσει να ασκεί πιέσεις στην κυβέρνηση Καραμανλή για άμεση αποφυλάκισή του. Μία πιθανή καταδίκη του θα αποτελούσε άλλωστε προηγούμενο για την έναρξη αντίστοιχων διώξεων εγκληματιών πολέμου, γεγονός που η Βόννη ήθελε να αποφύγει.
Την ίδια εποχή η Αθήνα προχωρούσε σε διαπραγματεύσεις με τη Βόννη για οικονομική στήριξη εκ μέρους της Ομοσπονδιακής Γερμανίας προς την Ελλάδα και για εκτεταμένες γερμανικές επενδύσεις. Παράλληλα η ελληνική βουλή ψήφιζε νόμο για την αναβολή των διώξεων εναντίον των γερμανών εγκληματιών πολέμου και την απελευθέρωση των καταδικασθέντων για εγκλήματα πολέμου στην Ελλάδα.
Τελικά ο Μαξ Μέρτεν καταδικάστηκε για τις 13 από τις συνολικά 20 κατηγορίες που του είχαν απαγγελθεί. Το δικαστήριο τον απάλλαξε από την κατηγορία για άμεση συμμετοχή στην εξόντωση του εβραϊκού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης. Τελικά η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε την έκδοση του Μέρτεν στη Γερμανία λίγες ημέρες μετά την καταδίκη του. Ωστόσο στην πατρίδα του δεν ήρθε αντιμέτωπος με τις δικαστικές αρχές. Επέστρεψε στην κανονική του ζωή στην Ομοσπονδιακή Γερμανία, όπου αναμίχθηκε μάλιστα στην πολιτική στο πλευρό του μετέπειτα ομοσπονδιακού προέδρου Γκούσταβ Χάινεμαν. Για την περίοδο που πέρασε στις ελληνικές φυλακές έλαβε αποζημίωση από το γερμανικό κράτος.
Η απροθυμία της δικαιοσύνης
Ο Βάλτερ Μπλούμε είχε καταδικαστεί σε θάνατο το 1948
Η περίπτωση Μέρτεν, ωστόσο, δεν υπήρξε μοναδική. Οι λεπτομερείς έρευνες του Κρίστοφ Σμινκ-Γκουστάβους, καθηγητή Ιστορίας του Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Βρέμης, φώτισαν την περίπτωση του Βάλτερ Μπλούμε, ο οποίος υπηρετούσε στην Ελλάδα από τον Αύγουστο του 1943 ως διοικητής της Γερμανικής Ασφάλειας στην Αθήνα.
Ο Μπλούμε καταδικάστηκε σε θάνατο το 1948 στη Νυρεμβέργη για τη συμμετοχή του σε μαζικές ανθρωποκτονίες στη Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο, η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια, ενώ το 1953 του απονεμήθηκε χάρη. Οι εισαγγελικές έρευνες τη δεκαετία του 1960 στη Γερμανία, όταν άνοιξε εκ νέου η υπόθεσή του, έδειξαν ότι ο Μπλούμε ήταν επίσης υπέυθυνος για την εξόντωση των Εβραίων από την Αθήνα, τα Ιωάννινα, την Κέρκυρα, τη Ρόδο και την Κω.
Ωστόσο οι γερμανικές δικαστικές αρχές φάνηκαν απρόθυμες να τιμωρήσουν τον Μπλούμε. Ύστερα από διαρκείς αναβολές και ανακρίσεις, στις οποίες ο κατηγορούμενος υποστήριξε μάλιστα ότι προέβαλε αντίσταση στο ναζιστικό καθεστώς, ο Μπλούμε απαλλάχτηκε τελικά από την ποινική δίωξη. Το ίδιο συνέβη και με τον συνεργάτη του Φρίντριχ Λίνεμαν.
Σύμφωνα με το σκεπτικό του εισαγγελέα, «οι κύριοι αυτουργοί των εκτοπισμών των Εβραίων –δηλαδή ο Χίτλερ, ο Χίμλερ και ο Άιχμαν– πληρούσαν την πραγματική υπόσταση της ανθρωποκτονίας». Ως εκ τούτου οι κατηγορούμενοι Μπλούμε και Λίνεμαν, οι οποίοι δεν υπήρξαν κύριοι αυτουργοί, έπρεπε «να απαλλαγούν από την ποινική δίωξη για νομικούς λόγους». Αυτή υπήρξε άλλωστε και η στρατηγική της υπεράσπισης του Μέρτεν, σύμφωνα με την οποία η ευθύνη για την εξόντωση των Εβραίων της Ευρώπης βάρυνε αποκλειστικά και μόνο την ανώτερη ναζιστική ιεραρχία.
Δημήτρης Ελευθεράκης
- Ημερομηνία 25.03.2017
- Σχετικά άρθρα Ολοκαύτωμα
- Λέξεις κλειδιά Έλληνες Εβραίοι, Ολοκαύτωμα, Κατοχή, Μαξ Μέρτεν, Βάλτερ Μπλούμε
- Η άποψή σας: Πείτε μας τη γνώμη σας
- Εκτύπωση Εκτύπωση της σελίδας
- Μόνιμος σύνδεσμος https://p.dw.com/p/2ZhLp
Σχετικά περιεχόμενα
Θεσ/νίκη-Κολωνία: «Διαιρεμένες Μνήμες» ψηφιακά 10.01.2022
Φωτογραφικό ντοκουμέντο από το ολοκαύτωμα των Εβραίων των Ιωαννίνων.
Σάββατο 26 Μαρτίου 2011
Δημοσιεύουμε σήμερα 19 σπάνιες φωτογραφίες
http://romiazirou.blogspot.com/2011/03/blog-post_26.html
Στις 25 Μαρτίου του 1944 οι ναζιστικές δυνάμεις κατοχής προχώρησαν στην σύλληψη των 1.850 Eβραίων των Ιωαννίνων, σημαντικό μέρος του πληθυσμού της Eλληνικής Eβραϊκής κοινότητας, με παρουσία αιώνων στην Ιστορία της χώρας. Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς, απ’ όπου βγήκαν ζωντανοί μοναχά οι 163.
Στις 25 Μαρτίου του 1944 οι Γερμανικές δυνάμεις, ακολουθώντας τις διαταγές για τον εκτοπισμό των Eβραίων των Ιωαννίνων που εκδόθηκαν από τη Γερμανική Ασφάλεια στην Αθήνα, συγκέντρωσαν μέσα σε λίγες ώρες 1.850 άτομα και τα στοίβαξαν μέσα σε φορτηγά με προορισμό το διαβόητο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς, 60 χλμ. δυτικά της Κρακοβίας.
Διοικητής της Γερμανικής Ασφάλειας ήταν τότε ο Βάλτερ Μπλούμε και ο στενός συνεργάτης του Φρίντριχ Λίνεμαν. Και οι δυο κρίθηκαν ύποπτοι για το έγκλημα κατά της εβραϊκής κοινότητας των Ιωαννίνων, μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τελικά όμως, οι Μπλούμε και Λίνεμαν απαλλάχθηκαν αμετάκλητα το 1971, αφού ο εισαγγελέας Ζίγκφριντ Χέφλερ αποφάσισε ότι δεν υπήρξαν «συναυτουργοί» της εξόντωσης των Eβραίων των Ιωαννίνων, αλλά απλοί «συνεργοί» που εκτελούσαν διαταγές ανωτέρων τους. Βάσει του γερμανικού δικαίου όμως η συνέργεια σε «ανθρωποκτονία» παραγραφόταν εντός δεκαπέντε ετών.
Οι Γερμανοί αποφασίζουν τελικά να «χτυπήσουν» στις 25 Μαρτίου 1944, ανήμερα της εθνικής γιορτής. Είναι Σάμπατ, αργία του Σαββάτου για τους Εβραίους και οι περισσότεροι είναι ακόμα στα κρεβάτια τους.
Η Στέλλα Κοέν επιζήσασα Άουσβιτς αφηγείται.
Κατεβαίνω κάτω ανοίγω την πόρτα και ήταν ένας χωροφύλακας «μάστε τα λέει σε 2 ώρες φεύγετε, του κλείνω την πόρτα και ανεβαίνω πάνω τρέχοντας χτυπώ την πόρτα του αδελφού μου κλαίγοντας. Σηκώνεται, ανοίγει το παράθυρο και ακούγεται εκείνος ο οδυρμός εκείνα τα μοιρολόγια εκείνα τα χτυπήματα στα τζάμια στις πόρτες αλαφιασμένος ο κόσμος σε 2 ώρες έπρεπε να μάσει ό, τι είχε τι μπορούσε να πάρει τι μπορούσε να πάρει;
Αναρτήθηκε από ROMIANEWS στις 10:19 π.μ.
Το κρυφό χαρτί του μητροπολίτη
04.02.2018, 06:00
Δημήτρης Τερζής
https://www.efsyn.gr/nisides/139179_kryfo-harti-toy-mitropoliti
«Ενα πρωινό του τέλους του 1943, ο Γερμανός φρούραρχος Behrens κάλεσε τον δήμαρχο Λουκά Καρρέρ. Βάζοντας το πιστόλι στο στήθος του δημάρχου αξίωσε να του παραδώσει κατάλογο των οικογενειών των Εβραίων της Ζακύνθου.
Προσπάθησε να εξηγήσει ο δήμαρχος πως ήταν κι αυτοί δημότες του που δεν διέφεραν από τους άλλους δημότες και δεν μπορούσε να τους ξεχωρίσει.
Ο Φρούραρχος του φώναξε: «Αυτό απαιτώ κι αυτό θα κάνεις».
Οπως είπε αργότερα ο δήμαρχος: «Στην αμηχανία μου σκέφτηκα τον Δεσπότη. Τον γνώριζα για γενναίο και υπερπατριώτη τον Δεσπότη της Ζακύνθου, τον Χρυσόστομο Δημητρίου.
Κατέφυγα σ’ εκείνον. Του τα εξιστόρησα με κάθε λεπτομέρεια.
Ο Δεσπότης με θάρρος μου απαντά: “Δεν θα πας κανέναν κατάλογο στους Γερμανούς. Θα αναλάβω εγώ”».
Συνολικά 275 Εβραίοι ζούσαν στη Ζάκυνθο την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το νησί βρέθηκε υπό ιταλική κατοχή και όταν οι Ιταλοί συνθηκολόγησαν με τους συμμάχους, μεταφέρθηκαν εκεί περίπου 800 Γερμανοί στρατιώτες που ανέλαβαν τη διοίκηση αλλά και την οχύρωσή του, καθώς υπήρχε έντονος φόβος απόβασης τακτικού στρατού ή αντιστασιακών.
Σύντομα οι Γερμανοί ζήτησαν τον κατάλογο των Εβραίων της Ζακύνθου, όπως το έκαναν και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, αλλά και σε κάθε πόλη του κόσμου που κατακτούσαν.
Στο Ιόνιο, η εκκαθάριση αυτή έλαβε χώρα το καλοκαίρι του 1944, όταν τα Ες-Ες στοίβαξαν σε γερμανικά πλοία περίπου 2.000 Εβραίους από την Κέρκυρα κι άλλους 400 από την Κεφαλονιά και στη συνέχεια έβαλαν πλώρη για τη Ζάκυνθο.
Εν συνεχεία θα τους αποβίβαζαν στην Πάτρα, όπου με τα τρένα πλέον θα τους έστελναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης για την εφαρμογή της «τελικής λύσης»-Endlösung.
Ο μητροπολίτης επισκέπτεται τόσο τον φρούραρχο όσο και τον στρατιωτικό διοικητή της Ζακύνθου και τους ενημερώνει πως θα είναι «έγκλημα μεγάλο η θανάτωση των Εβραίων της Ζακύνθου».
Ο φρούραρχος του απαντά πως δεν μπορεί να κάνει κάτι και στην επόμενη συνάντησή τους ο μητροπολίτης τού δίνει τη λίστα με τα ονόματα. Αυτή αποτελείται από το δικό του και εκείνο του δημάρχου.
Παρ’ όλα αυτά και μπροστά στην άκαμπτη στάση των ναζί, παίζει το τελευταίο χαρτί του, ενημερώνοντας τον διοικητή πως είχε προσωπική επαφή με τον Χίτλερ το 1924, στο Μόναχο, στην πόλη όπου ήταν τότε ιερέας στην ορθόδοξη κοινότητα.
Κανείς δεν είναι σε θέση να βεβαιώσει αν αυτό είναι αλήθεια ή όχι, ωστόσο, σε κάθε περίπτωση το χαρτί έπιασε τόπο.
Λίγες μέρες αργότερα η Ανώτατη Διοίκηση ενημερώνει τον φρούραρχο πως οι Εβραίοι της Ζακύνθου μπορούν να παραμείνουν στο νησί «υπ’ ευθύνη του μητροπολίτη και του δημάρχου».
Η Ζάκυνθος ήταν η μοναδική πόλη στην Ελλάδα, ίσως και στον κόσμο, όπου ο πληθυσμός των Εβραίων έμεινε ανέπαφος από τη ναζιστική λαίλαπα.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι ο δήμαρχος ήταν τοποθετημένος στο αξίωμά του από τους Ιταλούς και προερχόταν από παλιά αριστοκρατική οικογένεια του νησιού.
Ηταν μάλιστα υπεύθυνος στη μεταξική οργάνωση ΕΟΝ της Ζακύνθου πριν από τον πόλεμο, ενώ από την πλευρά του ο μητροπολίτης Χρυσόστομος -Πειραιώτης στην καταγωγή- είχε σπουδάσει στη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου και δήλωνε φανατικός αντιβενιζελικός.
Η ιστορία της διάσωσης των Εβραίων της Ζακύνθου αλλά και η παρουσία τους στο νησί απ’ τον 15ο έως τον 20ό αιώνα παρουσιάζεται αναλυτικά στο βιβλίο του Ζακυνθινού εκδότη Διονύση Βίτσου, που κυκλοφόρησε πρόσφατα απ’ τις εκδόσεις «Περίπλους».
Ο Διονύσης Βίτσος είναι απ’ τους σημαντικότερους εργάτες των γραμμάτων στο νησί του Ιονίου και επί χρόνια εξέδιδε το λογοτεχνικό περιοδικό «Περίπλους», ενώ είναι πάντα έτοιμος να συμμετάσχει σε μια «μάντσια», με λίγα λόγια να αντιδικήσει, να κογιονάρει, να σολεντάρει, να επιχειρηματολογήσει για ένα θέμα που συνήθως έχει να κάνει με τα χούγια του νησιού και των ανθρώπων του.
Πολλές οι πηγές και οι μαρτυρίες, στις οποίες βασίστηκε ο συγγραφέας για να συγκεντρώσει την 500χρονη Ιστορία της παρουσίας των Ζακυνθινών Εβραίων στο νησί. Αναφέρει χαρακτηριστικά το περιστατικό που ο ξακουστός ποιητής Ούγος Φώσκολος -σε μικρή ηλικία- επιχείρησε με κάποιους φίλους του να ρίξουν το τείχος απ’ το «Γιέτο» -το γκέτο- στο οποίο ήταν αποκλεισμένοι οι Εβραίοι από τους υπόλοιπους Ζακυνθινούς.
Σε άλλο σημείο διαβάζει κανείς για το εξωφρενικό «έθιμο» του καψίματος του Ιούδα το Πάσχα -έθιμο που δυστυχώς ακολουθείται σε πολλά μέρη ώς σήμερα- και πως κάποιοι «θερμόαιμοι» Ζακυνθινοί -με τις ευλογίες ορθόδοξων κληρικών- επιχείρησαν να το εφαρμόσουν στο σπίτι ενός επιφανή Εβραίου της εποχής.
Πρόκειται για ένα «έθιμο» που, για να είμαστε δίκαιοι, σταμάτησε έπειτα από παρέμβαση του επισκόπου του νησιού Διονυσίου Λάττα, στα τέλη του 19ου αιώνα.
Απ’ την άλλη πλευρά, υπάρχουν κι εκείνες οι μαρτυρίες που αποδεικνύουν πως εκτός από περιόδους μεγάλης έντασης, υπήρξαν κι άλλες, όπου χριστιανοί και Εβραίοι έζησαν και δημιούργησαν ειρηνικά για το καλό του τόπου τους.
Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος Ερευνητικό Κέντρο
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ
23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2020
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (1890-1958)
Η Αθήνα απέκτησε Μνημείο Ολοκαυτώματος
Τελευταία πρωτεύουσα της Ευρώπης χωρίς Μνημείο Ολοκαυτώματος, η Αθήνα έχει από χθες το βράδυ τη δική της μνημειακή εγκατάσταση εις μνήμην των ελλήνων εβραίων που εξοντώθηκαν από τους ναζιστές. Στη συμβολή των οδών Μελιδόνη, Ερμού και Ευβούλου, λίγα μέτρα από τη Συναγωγή, εκεί όπου στις 24 Μαρτίου 1944 έγινε η παγίδευση και η σύλληψη των εβραίων της Αθήνας από τους Γερμανούς, ένα σπασμένο μαρμάρινο Αστρο του Δαβίδ, έργο της ελληνοαμερικανίδας γλύπτριας Ντιάννας Μαγκανιά, λειτουργεί ως μνημείο και ταυτόχρονα ως μνήμα.
11 Μαΐου 2010, 06:54 Ενημερώθηκε: 11 Μαΐου 2010, 06:54
Τελευταία πρωτεύουσα της Ευρώπης χωρίς Μνημείο Ολοκαυτώματος, η Αθήνα έχει από χθες το βράδυ τη δική της μνημειακή εγκατάσταση εις μνήμην των ελλήνων εβραίων που εξοντώθηκαν από τους ναζιστές. Στη συμβολή των οδών Μελιδόνη, Ερμού και Ευβούλου, λίγα μέτρα από τη Συναγωγή, εκεί όπου στις 24 Μαρτίου 1944 έγινε η παγίδευση και η σύλληψη των εβραίων της Αθήνας από τους Γερμανούς, ένα σπασμένο μαρμάρινο Αστρο του Δαβίδ, έργο της ελληνοαμερικανίδας γλύπτριας Ντιάννας Μαγκανιά, λειτουργεί ως μνημείο και ταυτόχρονα ως μνήμα. «Για να συνεισφέρει στην αιώνια ανάπαυση αυτών που δεν αξιώθηκαν να έχουν δικό τους τάφο». Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το μνημείο βρίσκεται δίπλα στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού. Το έργο αποτελείται από επτά μαρμάρινα κομμάτια, τα έξι τριγωνικά και το, μεγαλύτερο, κεντρικό σε σχήμα εξάγωνο.
Το σπασμένο Αστρο έχει, πέρα από τον προφανή συμβολισμό του, που είναι η υπενθύμιση του πλήγματος που υπέστη ο ελληνικός εβραϊσμός, και έναν άλλον συμβολισμό. Το ακέραιο κεντρικό τμήμα του συμβολίζει τον πυρήνα των εβραίων που έμειναν πίσω για να συνεχιστεί η ιστορία των εβραϊκών κοινοτήτων στην Ελλάδα. Οι έλληνες εβραίοι φθάνουν σήμερα τις 7.000.
Η γλύπτρια Ντιάννα Μαγκανιά, η οποία επελέγη να φιλοτεχνήσει το μνημείο έπειτα από διαγωνισμό στον οποίο συμμετείχαν 19 καλλιτέχνες, έδωσε και κάποιες άλλες διαστάσεις στο έργο της. Μιλώντας χθες στο «Βήμα» είπε ότι το πρώτο που έκανε όταν ανέλαβε το έργο ήταν να σκεφθεί ποια κοινά σημεία έχουν οι Ελληνες με τους εβραίους.
Ελληνίδα της Διασποράς η ίδια, είδε τη Διασπορά ως ένα βασικό κοινό σημείο. «Τοποθετημένο εκεί όπου ήταν οι αρχαίες πύλες της Αθήνας, είδα το Αστέρι του Δαβίδ και σαν πυξίδα» μας είπε η Ντιάννα Μαγκανιά. «Πυξίδα που δείχνει προς όλες τις πόλεις και τα χωριά όπου υπήρχαν εβραϊκές κοινότητες». Διασπορά, πυξίδα, μνήμη, μνήμα… Το λιτό έργο εντάχθηκε κιόλας σε αυτόν τον ιστορικό χώρο της Αθήνας- σαν να υπήρχε εκεί από καιρό.
«Το έργο συνδέεται άμεσα με τη λιτότητα διαχείρισης του πένθους στην εβραϊκή θρησκεία, καθώς και με τις σύγχρονες αντιλήψεις για την απεικόνιση και μνημόνευση του Ολοκαυτώματος, με τρόπο συμβολικό, μινιμαλιστικό, ανεικονικό και οικουμενικό» είπε ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Αθήνας κ. Βενιαμίν Αλμπάλας. Η απλότητα και η λιτότητα του έργου που επικράτησαν στον διαγωνισμό υπήρξαν από τα βασικά κριτήρια για την επιλογή του. Είναι φανερό ότι το Εβραϊκό Μνημείο στο Βερολίνο, με τη λιτή επανάληψη των όγκων του, αποτελεί ήδη σημείο αναφοράς.
Η επιλογή του έργου, όπως αναφέραμε, έγινε έπειτα από διαγωνισμό που προκήρυξε η Ισραηλιτική Κοινότητα της Αθήνας. Η επιλογή της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού εγκρίθηκε ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνας. Η Ντιάννα Μαγκανιά δούλεψε περίπου δύο χρόνια σε ένα εργοστάσιο στο Σχηματάρι για να ολοκληρώσει το έργο. Είναι το πρώτο γλυπτό δημόσιου χώρου που φιλοτέχνησε.
Το «θαύμα της Ζακύνθου»…
Στον χώρο αυτό υπήρχε έως τον σεισμό του 1953 η Κεντρική Εβραϊκή Συναγωγή της Ζακύνθου. Στη μικρότερη επιγραφή διαβάζουμε: «Οι Εβραίοι Ζακύνθου θα ενθυμούνται ότι εδώ υπερήσπισε την ανεξιθρησκείαν ο Ούγος Φώσκολος εις ηλικίαν εννέα ετών».
ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΠΑΠΑΡΣΕΝΟΣ*
27.09.2015 • 17:55
DENO SEDER
Miracle at Zakynthos
εκδ: Philos Press, Washington DC, 2014
https://www.kathimerini.gr/culture/books/832170/to-thayma-tis-zakynthoy
H μόνη εβραϊκή κοινότητα στην Ελλάδα που διασώθηκε στην ολότητά της από την εξόντωση των ναζί στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ήταν αυτή της Ζακύνθου, η οποία αριθμούσε 275 μέλη. Την απίστευτη ιστορία της διάσωσής της αφηγείται ο Deno Seder, συγγραφέας που ζεί στην Ουάσιγκτον, βασιζόμενος σε αρχειακό υλικό και προσωπικές μαρτυρίες επιζώντων. Ο συγγραφέας τοποθετεί τη Ζάκυνθο στο ιστορικό πλαίσιο της εβραϊκής παρουσίας στην Ελλάδα, της αντίστασης στην ιταλική και γερμανική κατοχή, της ναζιστικής θηριωδίας και του εβραϊκού Ολοκαυτώματος στην Ευρώπη. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του αναδεικνύεται η γενναιότητα δύο επιφανών ανδρών της Ζακύνθου, του μητροπολίτη Χρυσοστόμου και του δημάρχου Λουκά Καρρέρ, αλλά και του συνόλου των κατοίκων του νησιού, που απέτρεψαν την εκτόπιση των Εβραίων συμπατριωτών τους και το βέβαιο θάνατό τους στα κρεματόρια των ναζί. Για τον συγγραφέα «το θαύμα της Ζακύνθου», ένα μοναδικό επίτευγμα στα χρονικά της κατεχόμενης Ευρώπης, δεν ήταν αποτέλεσμα θεϊκής παρέμβασης, αλλά το προϊόν ανθρώπινου θάρρους και αλληλεγγύης, όταν η θρησκευτική και πολιτική ηγεσία του νησιού, καθώς και οι 42.000 κάτοικοί του, ως άλλοι «καλοί Σαμαρείτες», με κίνδυνο της ζωής τους αρνήθηκαν να καταδώσουν τους Εβραίους συμπατριώτες τους, που συμβίωναν αρμονικά μαζί τους επί αιώνες, τους έκρυψαν στα σπίτια τους ή τους φυγάδευσαν στα βουνά.
Οι σωτήρες
Κεντρική φυσιογνωμία στην αφήγηση είναι ο μητροπολίτης Χρυσόστομος, που σπούδασε Θεολογία, Νομικά και Φιλοσοφία στο Μόναχο, και φαίνεται ότι είχε συναντήσει τον Χίτλερ το 1924, πριν εκείνος ανέλθει στην εξουσία. Τον Φεβρουάριο του 1943 συλλαμβάνεται από τους Ιταλούς, που είχαν καταλάβει το νησί από τον Μάιο του 1941, και εκτοπίζεται σε φυλακή των Αθηνών. Οταν 10 μήνες μετά αποφυλακίζεται και επιστρέφει στη Ζάκυνθο, η ιταλική κατοχή έχει αντικατασταθεί από τη γερμανική, με την παράδοση της Ιταλίας στους συμμάχους. Η «ώρα της αλήθειας» φθάνει τον Δεκέμβριο του 1943, όταν ο δήμαρχος Καρρέρ εντέλλεται από τον φρούραρχο Πόουλ Μπέρενς και τον διοικητή του νησιού Αλφρεντ Λιτ να παραδώσει τον κατάλογο όλων των Εβραίων του νησιού εντός 72 ωρών. Προσφεύγει στον μητροπολίτη και μαζί μηχανεύονται τρόπους για να κερδηθεί χρόνος, ώστε οι Εβραίοι να μετατραπούν γρήγορα σε Χριστιανούς με ψευδή πιστοποιητικά, να κρυφτούν ή να φυγαδευθούν στα βουνά, στο πλευρό των ανταρτών, με τη συμπαράσταση των χριστιανών γειτόνων τους. Αντίθετα με την περίπτωση της Θεσσαλονίκης, όπου ο αρχιραββίνος Κόρετζ ενέδωσε στις πιέσεις των Γερμανών και παρέδωσε τα αρχεία με καταστροφικές συνέπειες για τη μεγάλη εβραϊκή κοινότητα της πόλης, οι ταγοί της Ζακύνθου κατέστρωσαν ένα τολμηρό σχέδιο απόκρυψης των Εβραίων. Οταν η διαφυγή τους είχε εξασφαλισθεί, ο κατάλογος των Εβραίων της Ζακύνθου, που παραδόθηκε στους Γερμανούς, περιείχε μόνο δύο ονόματα, του μητροπολίτη Χρυσοστόμου και του δημάρχου Καρρέρ. Ταυτόχρονα ο Χρυσόστομος με προσωπική επιστολή του στον Χίτλερ ζητούσε να εξαιρεθεί η εβραϊκή κοινότητα της Ζακύνθου από τον διωγμό, προσωπικά εγγυώμενος ότι τα μέλη της ήταν φιλήσυχοι πολίτες. Φαίνεται ότι η έκκληση αυτή εισακούσθηκε, γιατί η διαταγή του Γενικού Αρχηγείου ανακλήθηκε, χωρίς πάντως οι Εβραίοι να εγκαταλείψουν τα κρησφύγετά τους, μέχρι την απελευθέρωση του νησιού τον Σεπτέμβριο του 1944.
Ο σεισμός και η βοήθεια
Ο καταστροφικός σεισμός του 1953 ισοπέδωσε τη Ζάκυνθο, κατέστρεψε τα αρχεία της και ουσιαστικά ανάγκασε και τους τελευταίους Εβραίους, που δεν είχαν ήδη μεταναστεύσει στο Ισραήλ μετά τον πόλεμο, να εγκαταλείψουν σταδιακά το νησί, χωρίς όμως ποτέ να ξεχάσουν τις πράξεις ηρωισμού και ανθρωπιάς. Το πρώτο ξένο πλοίο με βοήθεια προς τους σεισμοπαθείς προερχόταν από το Ισραήλ σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη σωτηρία των Εβραίων της Ζακύνθου μία δεκαετία νωρίτερα. Η προσφορά του Χρυσόστομου και του Καρρέρ αναγνωρίσθηκε επίσημα το 1978, όταν ανακηρύχθηκαν «Δίκαιοι των Εθνών» από το ίδρυμα Γιαντ Βασέμ της Ιερουσαλήμ, φωτεινά ονόματα στην τιμητική λίστα των 321 Ελλήνων που έχουν κατά καιρούς τιμηθεί για πράξεις αυτοθυσίας προς τους Εβραίους συνανθρώπους τους στις μαύρες ημέρες του
Ολοκαυτώματος.
Για τον συγγραφέα «το θαύμα της Ζακύνθου» συνετελέσθη, γιατί επικράτησαν οι αξίες της ηθικής, της ατομικής ευθύνης και της ανθρώπινης αλληλεγγύης. Ο μητροπολίτης Χρυσόστομος, ο δήμαρχος Καρρέρ και
οι κάτοικοι του νησιού, καθώς και ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, ο αρχηγός της Αστυνομίας Αγγελος Εβερτ και πολλοί άλλοι επώνυμοι και ανώνυμοι σε άλλα μέρη της Ελλάδας, έκαναν μια συνειδητή επιλογή, αποφάσισαν να μην αδιαφορήσουν για την τύχη των συνανθρώπων τους και να σώσουν ζωές, αψηφώντας το τεράστιο προσωπικό κόστος που επωμίζονταν. Καθώς τον Μάιο συμπληρώθηκαν 70 χρόνια από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η προσήλωση σ’ αυτές τις αρχές αξίζει να διδάσκεται στα σχολεία ως πηγή έμπνευσης και παράδειγμα προς μίμηση.
*Ο κ. Αχιλλέας Παπαρσένος διετέλεσε προϊστάμενος του γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας στην ελληνική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον.
ΕΡΤ1: «Το Μπαλκόνι – Μνήμες Κατοχής» – Λιγκιάδες 1943: Ένα ναζιστικό έγκλημα που ελάχιστοι γνωρίζουν
28/10, 1:30 πμ
Upd: 23/10, 2:33 μμ
Σύνταξη Γραφείο Τύπου ΕΡΤ
Το ελληνικό ντοκιμαντέρ για τα εγκλήματα των Ναζί στους Λιγκιάδες Ιωαννίνων με τίτλο «Το Μπαλκόνι – Μνήμες Κατοχής», παραγωγής 2018, μεταδίδει -σε Α’ τηλεοπτική μετάδοση- η ΕΡΤ1, τη Δευτέρα 28 Οκτωβρίου 2019, στις 22:00.
Ανατριχιαστικές στιγμές καταγράφει το βραβευμένο ντοκιμαντέρ «Το Μπαλκόνι – Μνήμες Κατοχής» του Χρύσανθου Κωνσταντινίδη, βασισμένο στην έρευνα του Γερμανού ιστορικού Christoph U. Schminck-Gustavus, καθηγητή Ιστορίας Δικαίου του Πανεπιστημίου της Βρέμης.
Η ιστορία ενός ναζιστικού εγκλήματος στην Ελλάδα που ελάχιστοι γνωρίζουν
1943: Γερμανοί αλπινιστές καταδρομείς εισβάλλουν στο χωριό Λιγκιάδες στο επονομαζόμενο «Μπαλκόνι των Ιωαννίνων», σκοτώνουν αδιακρίτως βρέφη, παιδιά, γυναίκες, γέροντες και τυλίγουν τα σπίτια στις φλόγες. Την επόμενη ημέρα ένα μωρό 14 μηνών βρέθηκε ζωντανό από τους συγχωριανούς του να θηλάζει στη νεκρή μητέρα του, όντας τραυματισμένο από ξιφολόγχη στην πλάτη.
1989: Ο Γερμανός ιστορικός επισκέπτεται το χωριό, μαγνητοφωνεί τις μαρτυρίες των 5 επιζώντων και διερευνά τα γερμανικά αρχεία.
2018: Οι μεταπολεμικές γενιές ακούν για πρώτη φορά τις κασέτες με τις μαρτυρίες των προγόνων τους που επέζησαν του ναζιστικού εγκλήματος.
Τεκμήρια, μνήμες, πένθος, αποτυπώνονται στο ντοκιμαντέρ, αναδεικνύοντας το συλλογικό τραύμα που άφησε πίσω της η θηριωδία των Nαζί.
Φεστιβάλ – Διακρίσεις – Προβολές
– 1ο Βραβείο Καλύτερης Ταινίας Ντοκιμαντέρ Μεγάλου Μήκους στο 12ο Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ DocFest.
– Βραβείο Φωτογραφίας στο 12ο Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ DocFest.
– Παγκόσμια πρεμιέρα στο 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
-Διεθνή πρεμιέρα στο 4ο Hellas FilmBox Berlin.
– Επίσημη συμμετοχή στο 3ο Διεθνές Φεστιβάλ Ιστορικού Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου «Beyond Borders», όπου και απέσπασε εύφημη μνεία.
– Επίσημη συμμετοχή στο 6o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων.
Παραγωγή-σενάριο- σκηνοθεσία: Χρύσανθος Κωνσταντινίδης
Ιστορική έρευνα: Prof. Dr. Christoph U. Schminck-Gustavus
Βοηθός έρευνας: Αποστόλης Παπαγεωργίου
Διεύθυνση φωτογραφίας: Γιάννης Χήνος
Μοντάζ: Γιώργος Γεωργόπουλος – MULTIVISION
Βοηθός κάμερας: Βαγγέλης Ζήκος
Ηχοληψία: Άγγελος Γούργουρας
Μιξάζ – sound design: Κώστας Φυλακτίδης – TONE STUDIO
Πρωτότυπη μουσική: Αλέξανδρος Πέτρου
Διασκευή παραδοσιακών τραγουδιών: Αλέξης Καραμέτης
Color correction: Αλέξανδρος Καπιδάκης – AUTHORWAVE
VFX: Γιάννης Αγελαδόπουλος – KINEMATIC
Εναέριες λήψεις: Τάσος Φύτρος – FLYING DOG
Φωτογράφος backstage: Δημήτρης Δρακόπουλος
Bοηθός παραγωγής: Αλεξία Γιακουμπίνη
Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος
10 αντιφασιστικά/αντιναζιστικά ντοκιμαντέρ που αξίζει να δεις
10 αντιφασιστικά/αντιναζιστικά ντοκιμαντέρ που αξίζει να δεις
Προτάσσοντας την ασπίδα της τέχνης απέναντι σε μία -δυστυχώς- σύγχρονη απειλή
Κι επειδή η ιστορία όχι μόνο επαναλαμβάνεται, αλλά τείνουμε να τη λησμονούμε ιδιαίτερα γρήγορα, το ισχυρότερο βέλος στη φαρέτρα μας είναι η γνώση. Και παρακάτω απαριθμούμε δέκα – ελληνικής παραγωγής και όχι μόνο- ντοκιμαντέρ με αντιφασιστικό περιεχόμενο που αξίζουν το χρόνο και την προσοχή σου.
1. Φασισμός Α.Ε./ Fascism Inc.
Δια χειρός Άρη Χατζηστεφάνου (το δημιουργό των εξίσου εξαιρετικών Make the Economy Scream και This Is Not A Coup), το ντοκιμαντέρ Φασισμός Α.Ε. αποτελεί μία γραμμική σύνδεση ιστορικών γεγονότων και σημερινών συνθηκών, πραγματοποιώντας αναδρομές στην Ιταλία του Μουσολίνι, στη ναζιστική, χιτλερική Γερμανία, στην ελληνική κατοχή και στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο και συνδέοντάς τις με τα στοιχεία του φαντάσματος του φασισμού σήμερα. Το παρόν αποτελεί ανεξάρτητη παραγωγή και είναι διαθέσιμο online με ελληνικούς υπότιτλους εδώ:
2. Χρυσή Αυγή: Προσωπική Υπόθεση/ Golden Dawn: Personal Affair
«Ο σύντροφός μου είναι Εβραίος, ο ένας γιος μου γκέι, ο άλλος αναρχικός κι εγώ αριστερή φεμινίστρια, κόρη μεταναστών. Αν η Χρυσή Αυγή έρθει στα πράγματα το μόνο μας πρόβλημα θα είναι σε ποιο βαγόνι θα μας βάλουν». Η σοκαριστική εισαγωγή στο εξίσου σοκαριστικό ντοκιμαντέρ της δημοσιογράφου Αγγελικής Κουρούνη προκαλεί ανατριχίλα – όπως και το μετέπειτα περιεχόμενο της απόπειράς της να μοιραστεί τους προσωπικούς της φόβους με το κοινό και ν’ απαθανατίσει το πραγματικό πρόσωπο της Χρυσής Αυγής και της εγκληματικής της δράσης. Διαθέσιμο online εδώ:
https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?client=ca-pub-9308520621448596&output=html&h=280&slotname=6896111105&adk=1768944102&adf=3631372236&pi=t.ma~as.6896111105&w=1080&fwrn=4&fwrnh=100&lmt=1654513195&rafmt=1&psa=1&format=1080×280&url=https%3A%2F%2Fwww.lavart.gr%2F10-antifasistika-antinazistika-ntokimanter-pou-aksizei-na-deis%2F&host=ca-host-pub-2644536267352236&fwr=0&fwrattr=true&rpe=1&resp_fmts=3&wgl=1&uach=WyJXaW5kb3dzIiwiMTAuMC4wIiwieDg2IiwiIiwiMTAxLjAuMTIxMC41MyIsW10sbnVsbCxudWxsLCI2NCIsW1siIE5vdCBBO0JyYW5kIiwiOTkuMC4wLjAiXSxbIkNocm9taXVtIiwiMTAxLjAuMTIxMC41MyJdLFsiTWljcm9zb2Z0IEVkZ2UiLCIxMDEuMC4xMjEwLjUzIl1dLGZhbHNlXQ..&dt=1654513194793&bpp=1&bdt=1513&idt=686&shv=r20220601&mjsv=m202205310101&ptt=9&saldr=aa&abxe=1&cookie=ID%3De006984316031747-22facb84a6cd0090%3AT%3D1654204151%3ART%3D1654204151%3AS%3DALNI_Mba2xmDfbK0UX2ByUKR8aLqqKKPCA&prev_fmts=0x0%2C1120x280%2C1080x280&nras=1&correlator=7550122332170&frm=20&pv=1&ga_vid=1718252272.1654204152&ga_sid=1654513195&ga_hid=94450579&ga_fc=1&u_tz=180&u_his=10&u_h=1080&u_w=1920&u_ah=1040&u_aw=1920&u_cd=24&u_sd=1&dmc=8&adx=272&ady=4294&biw=1903&bih=969&scr_x=0&scr_y=1666&eid=44759875%2C44759926%2C44759842%2C31067487&oid=2&pvsid=590264756156280&pem=592&tmod=884899652&wsm=1&uas=0&nvt=3&ref=https%3A%2F%2Fwww.google.gr%2F&eae=0&fc=1920&brdim=0%2C0%2C0%2C0%2C1920%2C0%2C1920%2C1040%2C1920%2C969&vis=1&rsz=%7C%7CeEbr%7C&abl=CS&pfx=0&fu=128&bc=31&ifi=4&uci=a!4&btvi=1&fsb=1&xpc=3tCgzuIqBb&p=https%3A//www.lavart.gr&dtd=690
3. Τα Κορίτσια της Χρυσής Αυγής/ Golden Dawn Girls
Ή Hatets Vugge στα Νορβηγικά, τη μητρική γλώσσα του σκηνοθέτη Håvard Bustnes, αυτό το ντοκιμαντέρ επιχειρεί να εξετάσει τη σκοπιά των γυναικών-μελών της οργάνωσης, που για αρκετό καιρό παρέμειναν στο παρασκήνιο λόγω του έντονα πατριαρχικού χαρακτήρα της – κάτι που άλλαξε με τη σύλληψη των αρσενικών ηγετικών στελεχών της. Πλούσιο σε αστεία, παράλογες σκηνές και διαλόγους που σε αφήνουν τόσες φορές με ανοιχτό το στόμα που χάνεις το μέτρημα, Οι Γυναίκες της Χρυσής Αυγής αξίζουν κάθε λεπτό παρακολούθησης: η συνεχής άρνηση της βίαιας ως κυρίαρχης διάστασης της οργάνωσης και οι συζητήσεις που βρίθουν φράσεων όπως «Τι σχέση έχουν τώρα οι Ναζί; Εκείνοι ήταν στη Γερμανία.» δίνουν τροφή για σκέψη και αποδίδουν μία κωμικοτραγική χροιά στο ντοκιμαντέρ. Αξίζει να αναφέρουμε πως οι πρωταγωνιστές του ντοκιμαντέρ αφενός δεν γνώριζαν ότι θα παρουσιάζονταν ως μέλη μίας βίαιης, εγκληματικής οργάνωσης στο κοινό: οι συζητήσεις μεταξύ τους είναι πέρα για πέρα αληθινές – γεγονός που καθιστά το περιεχόμενο ακόμη πιο ανησυχητικό. Διαθέσιμο στην αγαπημένη ελληνική πλατφόρμα streaming Cinobo, ενώ μπορείτε να παρακολουθήσετε το τρέιλερ στην επίσημη ιστοσελίδα της παραγωγής.
4. Νεοναζί: το Ολοκαύτωμα της μνήμης
Το 2012, το πανελλήνιο παρακολούθησε σοκαρισμένο, μία μέρα μετά τις εκλογές, την είδηση των χιλίων ψήφων υπέρ της Χρυσής Αυγής στα μαρτυρικά χωριά Καλάβρυτα και Δίστομο. Το ντοκιμαντέρ του Στέλιου Κούλογλου, που προβλήθηκε στο 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, διαδραματίζεται σ’ ένα λύκειο στο Δίστομο και ρίχνει φως στο φαινόμενο του δοσιλογισμού και στην πραγματική του συμβολή στις ναζιστικές κτηνωδίες σε Δίστομο, Καλάβρυτα και Χορτιάτη – γεγονότα που θα μείνουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη του τόπου. Θυμούνται, όμως, οι ντόπιοι την ιστορία τους; Διαθέσιμο online στην ιστοσελίδα της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης.
5. Golden Dawn infiltrates Greece’s police
Το 2012, η βρετανική εφημερίδα Guardian επιμελήθηκε ένα ολιγόλεπτο ντοκιμαντέρ σχετικά με την άνοδο της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα. Εκτός από τα στιγμιότυπα και τις λήψεις από δημόσιες συγκεντρώσεις της οργάνωσης και ομιλίες των ηγετικών μελών της, περιλαμβάνει συνεντεύξεις μαρτύρων από επιθέσεις της, οι οποίες βοηθούν το θεατή να κατανοήσει την αντικομμουνιστική, ομοφοβική και γενικευμένα μισαλλόδοξη προσωπικότητα της σύγχρονης κοιτίδας του νεοναζισμού στην Ελλάδα. Η Χρυσή Αυγή δε μάχεται μόνο τους ξένους και τους αλλόθρησκους, μάχεται οτιδήποτε διαφέρει από εκείνη. Διαθέσιμο online εδώ.
6. Το Μπαλκόνι- Μνήμες Κατοχής
Πόσα γνωρίζουμε, αλήθεια, για την καταστροφή του χωριού Λιγκιάδες στα Ιωάννινα ( το λεγόμενο «Μπαλκόνι των Ιωαννίνων») και τη σφαγή των κατοίκων του από τους Ναζί; Ο Χρύσανθος Κωνσταντινίδης αφηγείται την ιστορία του τόπου καταγωγής του και τις πληγές του στο πλαίσιο αυτού του ντοκιμαντέρ, του οποίου την ιστορική έρευνα έχει επιμεληθεί ο Γερμανός ιστορικός Christoph U. Schmick-Gustavus, που το 1989 επισκέφτηκε για πρώτη φορά τους Λιγκιάδες μ’ ένα κασετόφωνο, ώστε να καταγράψει τις μνήμες των ντόπιων κατοίκων. Δείτε εδώ το τρέιλερ του ντοκιμαντέρ, όπως προβλήθηκε από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Χανίων:
7. Burning From The Inside
Βερολίνο-Αθήνα, 2015. Υπό το σκηνοθετικό πρίσμα της Μάρσια Τζαβάρα, ο θεατής παρακολουθεί τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν και σκέφτονται την άνοδο της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα οι Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία. Θέτοντας ως χρονολογική αφετηρία τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, το Burning From The Inside ερευνά την παγκόσμια διάσταση του προβλήματος της νεοναζιστικής παρουσίας, αλλά και τους λόγους που οδήγησαν την Ελλάδα να γίνει μία χώρα που πραγματικά «καίγεται από μέσα». Διαθέσιμο online εδώ:
8. Μία Ιστορία της Θεσσαλονίκης| Οι Εβραίοι και το Ολοκαύτωμα
Σε σκηνοθεσία Κώστα Κατραντζή, το ντοκιμαντέρ Μία Ιστορία της Θεσσαλονίκης| Οι Εβραίοι και το Ολοκαύτωμα, πραγματεύεται την εβραική ιστορία και το παρελθόν ενός λαού που άφησε το στίγμα του στην πόλη των Αλλατίνι. Με στιγμιότυπα των συλληφθέντων της εποχής που σοκάρουν, μαρτυρίες και ιστορικά στοιχεία που κάθε άλλο παρά ευρέως γνωστά είναι για την πόλη μας, η παραγωγή αυτή της Livemedia αξίζει το χρόνο σας μέχρι το τελευταίο λεπτό. Διαθέσιμο online εδώ:
9. Πίσω από το Συρματόπλεγμα
Η ντροπή της ανθρωπότητας και μία από τις πιο μελανές σελίδες της ιστορίας της σήμερα, το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς αποτελεί την ισχυρότατη και αδιάσειστη, απτή απόδειξη της βάρβαρης έκτασης που μπορεί να πάρει ο ναζισμός. «Εκεί όπου δεν υπήρξε ούτε θεός ούτε άνθρωπος», επιχειρεί να εισχωρήσει το Πίσω από το Συρματόπλεγμα, με τη σκηνοθετική επιμέλεια της Τάινα Γρηγοριάδου, προκαλώντας ανατριχίλα και βαθιά συγκίνηση και περνώντας μόνο ένα, ξεκάθαρο μήνυμα: ποτέ ξανά. Διαθέσιμο online εδώ:
10. Ο Αντιφασιστικός Αγώνας στη Μέση Ανατολή
Ο αγώνας κατά του γερμανικού ζυγού, εκτεινόταν πέρα από τα ελληνικά σύνορα, στα έγκατα των ελληνικών στρατευμάτων στη Μέση Ανατολή: είκοσι συνεντεύξεις Ελλήνων αγωνιστών, μαζί με τις τοποθετήσεις των ιστορικών Γεώργιου Μαργαρίτη και Προκόπη Παπαστράτη, συνθέτουν την εικόνα της εξωτερικής υποστήριξης του ελληνικού αντιστασιακού αγώνα από το 1941 μέχρι το 1944 – με το Λεωνίδα Βαρδαρό στη σκηνοθετική καρέκλα. Διαθέσιμο online εδώ.
Το παρόν άρθρο συντάχθηκε από τη Μαρία Στεφιάδου (Lavart).
Πηγές φωτογραφιών: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10
Πηγές πληροφοριών: 1, 2, 3, 4, 5
➔ Δείτε όλες τις τελευταίες ειδήσεις και όλα τα πιο πρόσφατα άρθρα της Lavart στο lavart.gr
Δημόσιος Λόγος 