ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ «ΕΜΕΙΣ» ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»

Menelaos Charalampidis

8 ώρ.  · 

ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ. «ΕΜΕΙΣ» ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»

Το κύριο πρόβλημα με τους πρόσφυγες, όχι μόνο στα χρόνια μας και όχι μόνο στην Ελλάδα, δεν είναι ούτε η διαφορετική τους θρησκεία, ούτε η διαφορετική τους εθνικότητα. Το κύριο πρόβλημα είναι ότι οι πρόσφυγες γίνονται αντιληπτοί ως απειλή για τις κοινωνίες. Όσο περισσότεροι από εμάς πείθονται από τον λόγο των διαμορφωτών της κοινής γνώμης (δημοσιογράφοι, πολιτικοί, ιερείς κ.α.), τόσο πιο εύκολα μπορεί η αντίληψη αυτή, οι πρόσφυγες ως απειλή, να καταστεί κεντρική πολιτική με εφιαλτικά αποτελέσματα. Όσοι συνιστούν απειλή για «εμάς», γίνονται αυτομάτως «άλλοι».Αλλά ας αφήσουμε για λίγο τους «άλλους» και ας έλθουμε στο «εμείς». «Εμείς» γιατί είμαστε ένα ενιαίο σύνολο; Ανήκουν από κοινού στο «εμείς» ένας Έλληνας αντιφασίστας με ένα Έλληνα φασίστα; Ανήκουν από κοινού στο «εμείς» οι άνθρωποι που σέβονται και βοηθούν τους συνανθρώπους τους και αυτοί που εκμεταλλεύονται τα πάντα και τους πάντες για να πλουτίσουν; «Εμείς» έχουμε ξεκινήσει όλες και όλοι από την ίδια αφετηρία και έχουμε ίδια και ίσα δικαιώματα; «Εμείς» απολαμβάνουμε όλες και όλοι την ίδια αντιμετώπιση από τη δικαιοσύνη; Τον Παύλο Φύσσα δεν τον σκότωσαν γιατί ήταν Μουσουλμάνος ή Πακιστανός. Τον σκότωσαν γιατί ήταν αντιφασίστας και Αριστερός, διαφορετικός και επικίνδυνος για τους δολοφόνους του. Τον Ζακ/Zackie Κωστόπουλο δεν τον σκότωσαν επειδή ήταν Ινδουιστής ή Αφγανός, αλλά επειδή είχε μια διαφορετική και απεχθή, για τους δολοφόνους του, σεξουαλική ταυτότητα. Τον Αλέξη Γρηγορόπουλο δεν τον δολοφόνησε ο Κορκονέας γιατί ήταν Καθολικός ή Νιγηριανός, αλλά γιατί ήταν ένα από τα παιδιά των Εξαρχείων που αμφισβήτησε την εξουσία ενός μάτσο αστυνομικού. Δεν αρκεί λοιπόν να είναι διαφορετικός ο «άλλος». Πρέπει η διαφορετικότητα να ερμηνευτεί ως απειλή, γιατί τότε μπορεί το μίσος να «αναπνεύσει» και τελικά να οπλίσει το χέρι του δολοφόνου. Έτσι λειτουργεί ο φασισμός, κατασκευάζοντας εχθρούς και απειλές.Δυστυχώς, 80 ολόκληρα χρόνια μετά, βρισκόμαστε στην ίδια κατάσταση όπως τότε, στη δεκαετία του 1920, όταν «υποδεχθήκαμε» τους ομοεθνείς και ομόθρησκους Μικρασιάτες πρόσφυγες. Την περίοδο όπου ο δημόσιος τρόμος δεν ήταν ο covid-19, αλλά η φυματίωση, δημοσιογράφος της εφημερίδας «Εμπρός» έκανε ρεπορτάζ για τον προσφυγικό συνοικισμό των Νέων Σφαγείων (σημερινός Ταύρος). Ο δημοσιογράφος παρουσίασε την οικτρή κατάσταση στην οποία ζούσαν οι περίπου 5.000 κάτοικοι των Νέων Σφαγείων, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι οι προσφυγικοί συνοικισμοί αποτελούσαν εστίες μεταδοτικών ασθενειών που απειλούσαν τη δημόσια υγεία όχι τόσο των προσφύγων, αλλά κυρίως των γηγενών κατοίκων του κέντρου της πρωτεύουσας. Του «άλλου πληθυσμού της Ελλάδος», όπως τον αποκαλούσε ο δημοσιογράφος διαχωρίζοντας τους «κανονικούς» κατοίκους της πόλης από τους πρόσφυγες: «Το γεγονός όσον και αν είνε θλιβερόν δια τους πρόσφυγας θα είχεν ολιγώτερον σημασίαν, αν δεν εξεδηλούτο ένα φαινόμενον. Ότι δηλαδή όσοι δύνανται να εξοικονομήσουν κάποιο περίσσευμα φεύγουν εκ των Νέων Σφαγείων και εγκαθίστανται εις τας Αθήνας με τους ασθενείς των, μεταφυτεύοντες ούτω τα μικρόβια των νόσων εις τον πληθυσμόν της πρωτευούσης […] Αν δεν κινηθούν [οι αρμόδιοι] προβλέπω μεν τάχιστα επερχομένην την ημέραν καθ’ ην ο άλλος πληθυσμός της Ελλάδος θα αναρτίση εις τα πρόθυρα των Αθηνών πινακίδας “πόλις της φθίσεως και της χολέρας”», εφημερίδα «Εμπρός», 5 Δεκεμβρίου 1927.Αν δώσουμε την ευκαιρία στους πρόσφυγες να ζήσουν μαζί μας κάτω από ανθρώπινες συνθήκες, τότε θα καταλάβουμε ότι δεν συνιστούν καμία απειλή. Όπως οι Μικρασιάτες πρόσφυγες από «άλλοι» έγιναν με κόπο και μετά από δεκαετίες «εμείς», πλουτίζοντας υλικά και πολιτισμικά την Ελλάδα, το ίδιο μπορεί να γίνει και με τους νέους πρόσφυγες.

Στη φωτογραφία του Πέτρου Πουλίδη, Μικρασιάτες πρόσφυγες σε κάποια πλατεία, πιθανότατα στον Πειραιά.