Πηγή: http://www.kathimerini.gr/968706/article/epikairothta/ellada/sto-distomo-prin-74-xronia
του Απόστολου Μαγκαρδά *
Πριν 74 χρόνια, στο Δίστομο, στις 10 Ιουνίου 1944, γράφτηκε μία από τις πιο ειδεχθείς σφαγές αμάχων κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το ιστορικό πλαίσιο της εποχής λέει πως οι Γερμανοί, χάνοντας τον πόλεμο σε όλα τα μέτωπα, έμοιαζαν με το θηρίο που επιτίθεται πριν το τέλος με αγριότητα. Έπρεπε να μετατεθούν βασικές μονάδες των SS σε μέτωπα στην Νορμανδία, αλλά η εν Ελλάδι αντίσταση τους δημιουργεί σοβαρά προβλήματα, τις καθυστερεί και σε πολλές περιπτώσεις τις καθηλώνει. Θέμα χρόνου ήταν η αντίδραση.
Στις 10 Ιουνίου ο Φριτς Λάουτενμπαχ-μόλις 26 ετών, λοχαγός των SS του 2ου λόχου του 1ου τάγματος του 7ου τεθωρακισμένου συντάγματος λαμβάνει διαταγή να μετακινήσει τον λόχο του από την Λειβαδιά προς τα χωριά Δίστομο, Στείρι και Κυριάκι με σκοπό τον εντοπισμό και την αναχαίτιση των ελλήνων ανταρτών. Μέσα στα τεχνάσματα για την επίτευξη του στόχου, επιτάχθηκαν δύο ελληνικά φορτηγά γεμάτα με άνδρες των SS που μεταμφιέστηκαν σε απλούς χωρικούς και προπορεύονταν της κύριας φάλαγγας ώστε να ξεγελάσουν τους κατοίκους των χωριών.
Αναφέρει σχετικά το Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Αντίστασης:
«Ητο Ιούνιος 1944 και αι εν γένει επιχειρήσεις των Συμμάχων έστέφοντο υπό επιτυχίας και ήπείλουν αυτήν ταύτην την Γερμανίαν. ΟΙ Γερμανοί διαβλέποντες ότι τούτο θα είχεν ως αποτέλεσμα την έντασιν της αντιστάσεως των εν Ελλάδι εθνικoαπελευθερωτικών ομάδων, με κίνησιν των στρατευμάτων των ήρχισαν συστηματικήν τρομοκρατίαν δι’ ομαδικών εκκαθαριστικών επιχειρήσεων και εκτελέσεων αθώων πολιτών, ίνα ούτω καταπτοήσουν τούς αγωνιζομένους και μειώσουν την έντασιν τού κατ’ αύτών αγώνος. Προς τον σκοπόν τούτον εν τη περιφερεία Λεβαδείας την 10 Ιουνίου 1944 οι Γερμανοί της Γκεσταπό και των S.S. Λεβαδείας μετεμφιέζουσι περί τούς 20 στρατιώτας των, ενδεδυμένων δι’ ενδυμασιών Ελλήνων πολιτών εκ των εν τω στρατοπέδω κρατουμένων, και έπιβάντες δύο ελληνικών αυτοκινήτων όδηγουμένων υπό των οδηγών των Ελλήνων πορεύονται προς την Άράχωβαν, ακολουθούντων ετέρων αυτοκινήτων με Γερμανικόν στρατών».
Παράλληλα δύο ακόμα λόχοι είχαν ξεκινήσει με τελικό προορισμό το Δίστομο για τον εντοπισμό των ανταρτών. Η επιχείρηση τους απέτυχε. Τα μόνα που εντοπίστηκαν σε γύρω στάνες ήταν 18 παιδιά, εκ των οποίων εκτελέστηκαν τα 6.
Η μάχη του Στειρίου
Οι γερμανικές κατοχικές δυνάμεις απέτυχαν στον εντοπισμό ανταρτών. Η αποτυχία των Γερμανών οδήγησε σε εκφοβισμό των κατοίκων ώστε να τους υποδείξουν την θέση που κρύβονταν ένας από τους βασικούς όγκους των αμυνομένων. Η θέση αυτή ήταν το Στείρι. Οι Γερμανοί κατευθυνόμενοι προς τα εκεί έπεσαν σε ενέδρα του 11ου λόχου του ΕΛΑΣ. Σκληρή ήταν η μάχη που ακολούθησε και οδήγησε σε απώλειες 6 Γερμανών, οδηγώντας τελικά τις κατοχικές δυνάμεις σε οπισθοχώρηση.
Τα αντίποινα θα ξεκινούσαν πίσω στο Δίστομο. Ο διοικητής του 2ου λόχου του 8ου Συντάγματος της 4ης Αστυνομικής Τεθωρακισμένης Μεραρχίας Γρεναδιέρων των SS έδωσε εντολή για να ξεκινήσει μία από τις μεγαλύτερες σφαγές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι δυνάμεις των ναζί δεν ξεχώρισαν τίποτα. Ηλικιωμένοι, γυναίκες και παιδιά ήταν ανάμεσα στα θύματα. Χαρακτηριστικό της αγριότητας είναι πως ο ιερέας του χωριού αποκεφαλίστηκε, γυναίκες βιάστηκαν πριν θανατωθούν, βρέφη εκτελέστηκαν. Μόνο όταν νύχτωσε σταμάτησε η σφαγή, με τους Γερμανούς φεύγοντας να βάζουν φωτιά στα σπίτια. Σύμφωνα με την επίσημη καταγραφή, ο απολογισμός έφθασε τους 218 σφαγιασθέντες (104 άνδρες και 114 γυναίκες). 45 παιδιά και έφηβοι και 20 βρέφη, μεταξύ των νεκρών. Την κατακραυγή της διεθνούς κοινής γνώμης προκάλεσε η πρωτοφανής θηριωδία. Χαρακτηριστική η μαρτυρία του Eλβετού George Wehrly, απεσταλμένου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, ο οποίος φθάνοντας μετά λίγες μέρες στο Δίστομο έκανε λόγο για 600 νεκρούς στην ευρύτερη περιοχή, περιγράφοντας μία φρικιαστική εικόνα με άψυχα σώματα να βρίσκονται πάνω σε δέντρα γύρω από τους δρόμους που οδηγούσαν στο Δίστομο.
Δημόσιος Λόγος 